SPOOD

Les essences d’arbres en forêt française et le défi des 200 cuillères

Guide Delachaux des arbres d'Europe

La liste des 200 essences d’arbres, arbustes et lianes rencontrées en France métropolitaine.

J’ai réalisée cette liste des essences d’arbres à partir d’un index figurant sur le site du Ministère de l’agriculture (PDF). Cet index présente 137 essences : les arbres indigènes en France métropolitaine et rencontrés en forêt ; les arbres acclimatés et relativement bien représentés en forêt ; les arbres exotiques parfois rencontrés en forêt.

Cet index du Ministère de l’agriculture inclut également les 3391 essences répertoriées dans les départements et territoires d’outre-mer. Pour ma part, pour l’instant, j’ai choisi de ne sculpter que les essences présentes sur le territoire métropolitain.

A cette liste initiale (137 essences), j’ai ajouté des arbustes, arbrisseaux et lianes non répertoriés mais dont le diamètre des tiges maîtresses me permet de sculpter une cuillère en bois. Enfin, j’ai complété cette liste, pour atteindre 200 essences ligneuses, à l’aide de 2 ouvrages : la Flore forestière française (tome 1 Plaines et collines) et le Guide Delachaux des arbres de France.

Le défi des 200 cuillères sculptées

Cette liste se veut le reflet de la flore ligneuse – et sculptable – indigène ou bien acclimatée, que l’on peut rencontrer en se baladant en France métropolitaine. Elle est ma base de travail pour la réalisation d’un défi personnel : la réalisation d’une collection de cuillères sculptées dans chaque essence de cette liste, chaque cuillère devant être différente par son essence et sa forme.

En tant que sculpteur non professionnel, ce défi est pour moi un prétexte pour explorer cette flore, partir à sa recherche « dans la verte », initier des rencontres. En exposant sur ce site chaque cuillère sculptée, j’essaie de partager les connaissances acquises, lues, entendues, en particulier les connaissances ethnobotaniques, si précieuses. J’espère aussi, en montrant concrètement – par les objets sculptés – l’incroyable diversité de cette flore, contribuer à un regard toujours plus curieux, étonné et respectueux de ce monde végétal.

40 cuillères en bois - cuilleres-en-bois.fr

Plus de 60000 essences d’arbres dans le monde…

Sur le document du Ministère de l’agriculture, peut-être avez-vous remarqué la disproportion entre le nombre d’essences répertoriées en France métropolitaine, 137 essences, et celles répertoriées sur les territoires d’outre-mer, 3391 essences. 96% des essences poussent outre-mer ! 

Comme il y a plus de 60000 essences d’arbres dans le monde, je ne suis pas prêt de manquer d’occupation !

Les 200 essences indigènes

La liste et ses liens ne sont pas à jour. Liste en reconsctruction, merci pour votre patience.

Nom latinNom vernaculaireBois en stockCuillère sculptée
ESSENCES SCULPTEES
Acer opalusÉrable à feuilles d'obier / d'ItalieOuiVoir la cuillère
Acer campestreÉrable champêtreOuiVoir la cuillère
Aesculus hippocastanumMarronnier d'IndeOuiVoir la cuillère
Ailanthus altissimaAilanteOuiVoir la cuillère
Betula pubescensBouleau pubescentOuiVoir la cuillère
Betula pendulaBouleau verruqueuxOuiVoir la cuillère
Buxus sempervirensBuisOuiVoir la cuillère
Carpinus betulusCharmeOuiVoir la cuillère
Castanea sativaChâtaignierOuiVoir la cuillère
Crataegus laevigataAubépine à 2 styles / épineuseOuiVoir la cuillère
Crataegus monogynaAubépine monogyneOuiVoir la cuillère
Clematis vitalbaClématiteOuiVoir la cuillère
Cornus masCornouiller mâleOuiVoir la cuillère
Cornus sanguineaCornouiller sanguinOuiVoir la cuillère
Corylus avellanaNoisetierOuiVoir la cuillère
Cytisus scopariusGenêt à balaisouiVoir la cuillère
Euonymus europaeusFusain d'EuropeOuiVoir la cuillère
Fraxinus excelsiorFrêne communOuiVoir la cuillère
Hedera helixLierreOuiVoir la cuillère
Juglans regiaNoyer communOuiVoir la cuillère
Juniperus communisGenévrier communOuiVoir la cuillère
Larix deciduaMélèze d'EuropeOuiVoir la cuillère
Picea abiesÉpicéa communOuiVoir la cuillère
Pinus sylvestrisPin sylvestreOuiVoir la cuillère
Platanus x acerifoliaPlatane communOuiVoir la cuillère
Populus tremulaTrembleOuiVoir la cuillère
Prunus aviumMerisierOuiVoir la cuillère
Prunus mahalebCerisier de Ste-LucieOuiVoir la cuillère
Prunus spinosaPrunellierOuiVoir la cuillère
Pyrus pyrasterPoirier communOuiVoir la cuillère
Quercus pubescensChêne pubescentOuiVoir la cuillère
Quercus roburChêne pédonculéOuiVoir la cuillère
Salix fragilisSaule cassant / fragileOuiVoir la cuillère
Sequoiadendron giganteumSéquoia géantOuiVoir la cuillère
Sorbus ariaAlisier blancOuiVoir la cuillère
Sorbus latifoliaAlisier de FontainebleauOuiVoir la cuillère
Sorbus torminalisAlisier torminalOuiVoir la cuillère
Taxus baccataIf communOuiVoir la Cuillère
Tilia cordataTilleul à petites feuillesOuiVoir la cuillère
ESSENCES EN STOCK, A DECOUVRIR BIENTOT
Acer pseudoplatanusÉrable sycomoreOui
Acer platanoidesÉrable planeOui
Acer rubrumÉrable rougeOuien cours...
Alnus cordataAulne de CorseOuien cours...
Alnus glutinosaAulne glutineuxOuien cours...
Cedrus atlanticaCèdre de l'AtlasOui
Cedrus libaniCèdre du LibanOui
Cupressocyparis leylandiiCyprès de LeylandOui
Fagus sylvaticaHêtre communOuien cours...
Frangula alnusBourdaineOui
Ilex aquifoliumHoux communOui
Juniperus oxycedrusGenévrier oxycèdre / cadeOui
Malus sylvestrisPommier sauvageOui
Mespilus germanicaNéflierOui
Olea europaeaOlivierOui
Picea sitchensisÉpicéa de SitkaOui
Prunus dulcisAmandierOuien cours...
Prunus persicaPêcherOui
Prunus domesticaPrunierOui
Pseudotsuga menziesiiDouglas vertOui
Quercus petraeaChêne sessileOui
Rhus typhinaSumac de Virginie / VinaigrierOuien cours...
Robinia pseudacaciaRobinier faux acaciaOui
Rosa caninaÉglantierOui
Salix capreaSaule marsaultOui
Salix babylonicaSaule tortueuxOui
Sambucus nigraSureau noirOui
Sequoia sempervirensSéquoia toujours vertOui
Sorbus aucupariaSorbier des oiseleursOui
ESSENCES EN COURS DE RECHERCHE
Abies albaSapin blanc / pectinéNon
Abies concolorSapin du Colorado / bleuNon
Abies grandisSapin de VancouverNon
Abies nordmannianaSapin de Nordmann / CaucaseNon
Abies pinsapo Sapin pinsapo / d'EspagneNon
Abies proceraSapin nobleNon
Acacia dealbataMimosaNon
Acer monspessulanumÉrable de MontpellierNon
Acer negundoÉrable negundoNon
Acer saccharinumÉrable argentéNon
Aesculus x carneaMarronnier rougeNon
Albizzia julibrissinArbre à soieNon
Alnus incanaAulne blancNon
Alnus viridisAulne vertNon
Araucaria araucanaDésespoir du singeNon
Arbustus unedoArbousier communNon
Berberis vulgarisÉpine-vinetteNon
Betula papyriferaBouleau à canotsNon
Buddleia davidiiBuddleiaNon
Catalpa bignonioidesCatalpa communNon
Celtis australisMicocoulierNon
Ceratonia siliquaCaroubierNon
Cercis siliquastrumArbre de JudéeNon
Chamaecyparis lawsonianaCyprès de LawsonNon
Colutea arboreaBaguenaudierNon
Cornus floridaCornouiller à fleursNon
Cotinus coggygriaArbre à perruquesNon
Cupressus arizonicaCyprès de l'Arizona / glabreNon
Cupressus microcarpaCyprès de MonterreyNon
Cupressus sempervirensCyprès toujours vert / d'ItalieNon
Cydonia oblonguaCognassierNon
Diospyros kakiKakiNon
Diospyros lotusPlaqueminier d'EuropeNon
Eleagnus angustifoliaOlivier de BohêmeNon
Erica arboreaBruyère arborescenteNon
Eriobotrya japonicaBibacierNon
Eucalyptus globulusGommier bleuNon
Eucalyptus gunniiGommier à cidreNon
Ficus caricaFiguierNon
Fraxinus angustifoliaFrêne oxyphylleNon
Fraxinus ornusFrêne à fleursNon
Ginkgo bilobaArbre aux quarante écusNon
Gleditschia triacanthosFévier d'AmériqueNon
Hippophae rhamnoidesArgousierNon
Juglans nigraNoyer noirNon
Juniperus phoeniceaGenévrier de PhénicieNon
Juniperus thuriferaGenévrier thurifèreNon
Koelreuteria paniculataSavonnierNon
Laburnum anagyroidesCytiseNon
Larix kaempferiMélèze du JaponNon
Laurus nobilisLaurier sauceNon
Ligustrum vulgareTroèneNon
Liquidambar styracifluaLiquidambarNon
Liriodendron tulipiferaTulipier de VirginieNon
Magnolia grandifloraMagnolia à grandes feuillesNon
Malus domesticaPommier cultivéNon
Malus floribundaPommier du JaponNon
Metasequoia glyptostroboidesMétaséquoiaNon
Morus albaMurier blancNon
Morus nigraMurier noirNon
Myrtus apiculataMyrte à écorce orangeNon
Myrtus communisMyrte communNon
Ostrya carpinifoliaCharme houblonNon
Paulownia tomentosaPaulowniaNon
Pinus cembraPin ArolleNon
Pinus contortaPin de MurrayNon
Pinus halepensisPin d'AlepNon
Pinus laricio salzmanniiPin de SalzmannNon
Pinus mugoPin mugo / de montagneNon
Pinus nigra nigraPin noir d'AutricheNon
Pinus nigra ssp laricio corsicanaPin laricio de CorseNon
Pinus pinasterPin maritimeNon
Pinus pineaPin pignonNon
Pinus radiataPin de MontereyNon
Pinus strobusPin Weymouthnon
Pinus taedaPin à encensNon
Pinus uncinataPin à crochets / de BriançonNon
Pistacia lentiscusLentisqueNon
Pistacia terebinthusTérébintheNon
Platanus orientalisPlatane d'OrientNon
Platycladus orientalisThuya de ChineNon
Populus albaPeuplier blancNon
Populus canescensPeuplier grisardNon
Populus nigraPeuplier noirNon
Populus nigra italicaPeuplier d'ItalieNon
Populus trichocarpaPeuplier baumierNon
Populus x canadensisPeuplier euraméricainNon
Prunus armeniacaAbricotierNon
Prunus brigantinaPrunier de BriançonNon
Prunus cerasiferaPrunier myrobolanNon
Prunus cerasusGriottierNon
Prunus laurocerasusLaurier ceriseNon
Prunus lusitanicaLaurier du PortugalNon
Prunus padusCerisier à grappesNon
Prunus serotinaCerisier tardifNon
Punica granatumGrenadierNon
Pyrus cordataPoirier à feuilles en coeurNon
Pyrus salicifoliaPoirier à feuilles de sauleNon
Quercus cerrisChêne cheveluNon
Quercus coccineaChêne écarlateNon
Quercus ilexChêne vertNon
Quercus palustrisChêne des maraisNon
Quercus pyrenaicaChêne tauzin / des PyrénéesNon
Quercus suberChêne liègeNon
Rhamnus calaternusNerprun alaterneNon
Rhamnus catharticaNerprun purgatifNon
Rhododendron arboreumRhododendronNon
Salix albaSaule blancNon
Salix cinereaSaule gris / cendréNon
Salix elaeagnosSaule drapéNon
Salix pentandraSaule à cinq étamines / laurierNon
Salix triandraSaule amandier / Osier brunNon
Salix viminalisSaule des vanniers / Osier blancNon
Salix x sepulcralisSaule pleureurNon
Sambucus racemosaSureau à grappesNon
Sophora japonicaSophora du JaponNon
Sorbus domesticaCormierNon
Sorbus intermediaAlisier de SuèdeNon
Syringa vulgarissLilaNon
Tamarix gallicaTamaris de FranceNon
Tilia x europaeaTilleul communNon
Tilia platyphyllosTilleul à grandes feuillesNon
Tilia tomentosaTilleul argentéNon
Thuya occidentalisThuya du CanadaNon
Tsuga heterophyllaTsuga hétérophylle / de CalifornieNon
Ulmus glabraOrme de montagneNon
Ulmus laevisOrme lisseNon
Ulmus minorOrme champêtreNon
Viburnum lantanumViorne mancienne / lantaneNon
Viburnum opulusViorne obierNon
Viburnum tinusLaurier-tinNon
Zelkova carpinifoliaFaux Orme de SibérieNon
AUTRES ESSENCES HORS DÉFI
Calocedrus decurrensCalocèdreoui
Cryptomeria japonicaCryptomeria du JaponouiVoir la cuillère
Dalbergia baronii (?)Palissandre de Madagascaroui
Eucalyptus citriodoraEucalyptus citronnéouiVoir la cuillère
Pinus wallichianaPin de l'Hymalayaoui
Prunus domestica subsp. syriacaMirabelieroui
Salix atrocinereaSaule rouxoui
Taxodium distichumCyprès chauvenon
Thuja plicataThuya géantoui
Toona sinensisCédrèle de ChineouiVoir la cuillère
Vitis viniferaVigne (Pinot noir - Fixin)oui
WisteriaGlycineouiVoir la cuillère